Boşaltım Sistemi
Beslenme sonucu vücuda alınan besinler
sindirim olayının sonucunda kana geçer ve hücrelere taşınır. Hücrelerde yapım,
onarım ve enerji elde etme gibi olayların sonucunda çeşitli zararlı ve atık
maddeler oluşur. Bu atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılması gerekir aksi
takdirde birikerek vücut düzenin bozulmasına ve organların zehirlenmesine sebep
olabilir.
Vücuttaki zararlı ve zehirli maddelerin
çeşitli organlar yardımıyla vücuttan uzaklaştırılmasına boşaltım denir. Bu yolla zararlı ve zehirli maddelerin atılmasını
boşaltım sistemi sağlar. Vücuttaki zehirli ve zararlı atıklar; üre, tuz, fazla
su ve mineral.
Boşaltım
sistemini oluşturan yapı ve organlar; böbrek, üreter (idrar kanalı), idrar
kesesi (mesane) ve üretra (idrar yolu).
Böbrekler: Kandaki
zararlı maddeleri süzerek idrar oluşturur. Vücudun su ve tuz dengesini sağlar.
Sağlıklı insanlarda biri sağda ve biri solda olmak üzere iki böbrek bulunur.
Üreter:
Böbreklerde oluşan idrarı mesaneye (idrar kesesi) taşıyan boru şeklinde bir
yapıdır.
İdrar Kesesi:
Böbreklerden gelen idrarın bir süre depolandığı kısımdır. Biriken idrar belli
bir miktarı geçince dışarı atılır.
Üretra: İdrar
kesesinde biriken idrar üretra yoluyla vücut dışına atılır. İdrar borusu da
denir.
Not: İdrarın
yapısında üre, su, tuz, mineral ve vitamin (B ve C) olabilir. Böbreğe
temizlenmek için kan böbrek atardamarı
ile gelir. Bu damarda bulunan kanda üre ve oksijen yoğunluğu fazladır. Üre
böbreklerde emildikten sonra böbrekten ayrılan böbrek toplardamarda
bulunan kanda atık madde az, karbondioksit ise fazladır.
Böbreğin
Yapısı: Bel hizasında, karın boşluğunun arkasında bulunan
böbreğin şekli fasulyeye benzer. Böbrek dıştan içe doğru kabuk, öz bölgesi ve
havuzcuktan oluşur. Kabuk bölgesinde böbreğin en küçük yapısı olan nefronlar bulunur. Böbreğe gelen kan
nefronlarda süzülür ve idrar oluşur. Bu süzüntüde yararlı maddeler varsa öz
bölgesinde bunlar emilip (geri emilim)
kana geçer. Son kalan kısım atılacak olan idrar ise havuzcukta biriktirilir.
Kaynak:
Topcan, Y. Y., & Evren, S. (2015). 7. Sınıf Fen Bilimleri, Konu Anlatımlı. Ankara: Esen Yayınları.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder