Sindirim Sistemi

Sindirim sistemi

Yaşamamızı devam ettirmek için enerjiye ihtiyaç duyarız. İhtiyaç duyduğumuz bu enerjiyi ise besinlerden sağlarız.

Besin maddeleri içeriklerine göre: karbonhidrat, protein, yağ, su, vitamin ve mineraller olarak gruplandırılır. Bu besin içerikleri büyük yapılardır. Bunların daha küçük yapılara parçalanması gerekir.

Sindirim, büyük yapılı besin içeriklerinin, hücrelerin kullanabileceği kadar küçük yapı birimlerine ayrılmasıdır. Sinirimin amacı bu besinlerin hücre zarından geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılması ve besinlerin hücre içine alınmasıdır. İki çeşit sindirim vardır; mekanik (fiziksel) ve kimyasal sindirim.

Fiziksel sindirim: Besinler çiğneme ve kas hareketleri ile daha küçük parçalara ayrılır.

Kimyasal sindirim: Besinlerin bazı sindirim organlarında enzim adı verilen salgılar yardımıyla parçalanmasıdır.

Sindirimde görevli yapı ve organlar

Sindirim sistemi organları sırasıyla: ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak ve kalın bağırsaktır.

Ağız: Sindirim ilk olarak ağızda başlar. Burada besinlerin çiğneme ile fiziksel sindirimi sağlanır. Dişler besinleri parçalarken tükürük ise besinleri yumuşatır. Karbonhidratlar tükürük sıvısında bulunan enzimler sayesinde kimyasal sindirime uğrarlar.

Yutak: Besinlerin ağızdan yemek borusuna iletilmesini sağlar.

Yemek borusu: Besinleri yapısında bulunan kaslar yardımıyla mideye iletir.

Mide: Besinlerin fiziksel sindirimi midede kasılıp gevşeme hareketleri ile devam eder. Kimyasal sindirim ise mide öz suyu içerisinde bulunan mide asidi ve enzimler sayesinde gerçekleşir. Bunun sonucunda besinler bulamaç haline gelmiş olur. Proteinlerin kimyasal sindirimi midede başlar.

İncebağırsak: Sindirim sistemin en uzun bölümüdür. Yağların fiziksel ve kimyasal sindirimi burada başlar. Karbonhidrat ve proteinlerin sindirimi burada tamamlanır. Besinler incebağırsakta en küçük yapılarına kadar parçalanıp kana geçebilecek hale gelir. Bu küçük besinler ince bağırsakta bulunan villus denilen yapı tarafından emilerek (emilim) kana geçer.

Kalın bağırsak: Vitamin, su ve mineraller sindirime uğramadan kalın bağırsağa kadar gelir. Su, vitamin ve mineraller kalınbağırsakta emilir, kalın atıklar ise anüs yoluyla vücut dışına atılır.

Not:

·    Besinlerin fiziksel ve kimyasal sindirimi ağızda başlar.

·    Ağızda dişler yardımıyla fiziksel sindirim, tükürük sıvısında yer enzimler sayesinde kimyasal sindirim gerçekleşir. Ağızda sadece karbonhidratların kimyasal sindirimi başlar.

·    Midede kas hareketleri ile fiziksel sindirim, mide asidi ve enzimler ile kimyasal sindirim gerçekleşir. Midede sadece proteinlerin kimyasal sindirimi başlar.

·    İncebağırsakta sadece yağların sindirimi başlar. Karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi incebağırsakta tamamlanır.

Sindirime Yardımcı Organlar: Karaciğer ve pankreas

Karaciğer: Vücudun en büyük iç organıdır. Safra adı verilen yeşil renkli bir sıvı üretir. Safra sıvısı safra kesesinde depolanır ve gerektiğinde bir kanal yardımıyla yağların fiziksel sindirimi için ince bağırsağa gönderilir.

Pankreas: Midenin altında yer alan yaprak şeklinde bir organdır. Pankreas öz suyu salgılar. Pankreas öz suyu ince bağırsağa gönderilir. Bu sıvı içinde karbonhidratlar, proteinler ve yağların kimyasal sindirimini gerçekleştiren enzimler yer alır.

Sindirim Sistemi Sağlığı

Gençlerin yüzde 59’u Obez

NTV

25 Eylül 2015 Cuma

Avrupa'daki insanların çoğunun fazla kilolu olduğu tespitini paylaşan Dünya Sağlık Örgütü, bu durumun devam etmesi halinde Avrupa'daki gençlerin, büyükanne ve büyükbabaları kadar uzun yaşayamayabileceğini belirtti.

Dünya Sağlık Örgütü, tarafından hazırlanan Avrupa Sağlık Raporu'nda, Avrupalıların büyük bölümünün fazla kilolu olduklarına dikkat çekildi.

Avrupa nüfusunun yüzde 59'unun aşırı kilolu veya obez oldukları belirtilen raporda, dünyada en yüksek alkol ve tütün tüketim seviyesinin de Avrupa'da görüldüğü vurgulandı.

Fast-Food Üreticisi Açıklaması:

25 yıldır Y Firması'nın modern tesislerinde sadece dana etinden üretilen X Firması hamburger köfteleri, içine hiçbir katkı maddesi konulmadan saf, bifteklik kalitesinde parça etten (löp et) hazırlanır. 

X Firması restoranlarında sadece tüketilen yiyecek ürünleri için değil, tüketilen diğer 500 küsur kalem ürünün her biri için de üretimin her aşamasında gıda emniyeti, insan sağlığı, temizlik ve hijyen standartlarının sağlanması için aynı titizlikte kontroller uygulanır. 

1. Bence hazır yiyecekler sağlıklı/sağlıksız çünkü…

2. Bence fazla kilolar sağlıksız beslenmenin sonucunda oluşur/oluşmaz çünkü…

3. Günümüzde insanların sağlıklı beslenmeleri için … besinlerle beslenmesi gerekir. Çünkü…

Yeterli ve Dengeli Beslenme

Dengeli ve yeterli beslenme karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, mineral ve sudan yeteri kadar tüketmektir. Lifli yiyecekler tüketmek sindirim sistemi sağlığı üzerinde olumlu etki yapar. Sindirim sistemi sağlığını korumak için;

1. Yiyecekler temiz olmalı

2. Çok soğuk veya çok sıcak içecekler yenmemeli

3. Yemek sırasında fazla değil yeteri kadar yemeliyiz

4. Sigara ve alkol alışkanlığı kesinlikle olmamalı

5. Aşırı yorgunluk ve stresten uzak durulmalı

6. Tuvalet alışkanlığı düzenli olmalı

7. Lifli yiyeceklerde tüketilmeli

8. Yemeklerde yeterince su içip sindirime yardımcı olunmalı

Kaynak: 

Topcan, Y. Y., & Evren, S. (2015). 7. Sınıf Fen Bilimleri, Konu Anlatımlı. Ankara: Esen Yayınları.